در دوره قاجاریه، لوازم التحریر زمان قاجار به عنوان ابزاری برای نگارش و ارتباط با مردم، بسیار مهم بودند.
در آن زمان، در لوازم التحریر زمان قاجار از قلم، جوهر و کاغذ برای نوشتن استفاده میشد.
برای نوشتن خطّ تحریری، از خودکار یا مداد به رنگ سیاه استفاده نمیشد و از قلم پرکاربرد برای نوشتن استفاده میشد.
قلمهای قاجاری در لوازم التحریر زمان قاجار ، معمولاً از موادی مانند چوب، استخوان، شاخههای درختان، و آهن ساخته شده بودند.
در زمان قاجار، کاغذ در لوازم التحریر زمان قاجار نیز به صورت دستساز درست میشد.
برای ساخت کاغذ، پوست حیوانات و گیاهانی مانند برگ درختان استفاده میشد.
برای ساختن کاغذ، ابتدا مواد خام به صورت خمیری درآورده میشد و سپس به صورت لایهای روی برگههای سفید گسترده میشد.
در مورد جوهر نیز، در لوازم التحریر زمان قاجار از جوهرهای دستساز استفاده میشد که از موادی مانند قرصهای پودری، گلها، مواد معدنی، پوست حیوانات و سنگهای قیمتی تهیه میشدند.
این جوهرها به صورت پودری در مخازن نگهداری میشدند و برای نوشتن از آنها استفاده میشد.
از نوع دیگری از قلمها در لوازم التحریر زمان قاجار که در دوره قاجار مورد استفاده قرار میگرفت، قلم “قصبی” است که از برنج یا مس ساخته شده بود.
این قلم بیشتر برای نوشتن نثر و متون طولانی استفاده میشد و به دلیل شکلی شبیه قصب، نام قصبی را به خود گرفت.
در دوره قاجار در لوازم التحریر زمان قاجار ، از مشق نیز برای نوشتن و تمرین نوشتن استفاده میشد.
مشق، یک نوع کاغذ سفید، صاف و برش خورده بود که برای نوشتن حروف الفبا و کلمات استفاده میشد.
به علاوه، در دوره قاجار در لوازم التحریر زمان قاجار ، قلم، جوهر و کاغذ برای نوشتن اسناد رسمی نظیر سند، نامه و قرارداد نیز استفاده میشد. در این موارد، از کاغذهای با کیفیت بالا، مانند کاغذ “کماشو” یا “مشهدی” استفاده میشد.
لازم به ذکر است که در دوره قاجار در لوازم التحریر زمان قاجار ، استفاده از لوازم تحریر به خاطر هزینه بالای آنها، مخصوصاً برای مردم عادی کمتر بود و بیشتر در حوزه مدیران و اشرافیه استفاده میشد.
اما با توسعه صنعت چاپ در قرن نوزدهم، کاغذ و لوازم تحریر قابل دسترسی بیشتری شدند و مورد استفاده قرار گرفتند.
در دوران قاجار، به جز لوازم تحریر، مجموعهای از ادوات نوشتاری نیز وجود داشتند که برای نوشتن و رسم نقاشی و تصویر استفاده میشدند.
برای مثال لوازم التحریر زمان قاجار ، قلمهای رنگی به نام “رنگگردان”، “قلم مشبک”، “قلم نیمهتراش” و “قلم تراشیده” وجود داشتند.
همچنین، قلمهایی با اندازههای مختلف برای نوشتن بخشهای مختلف متون نیز موجود بودند.
در مورد جوهر نیز، در لوازم التحریر قاجار از جوهرهای روغنی استفاده میشد که موادی مانند روغن، شمع، شیرینی و ترکیبات دیگر را در بر میگرفت.
این جوهرها با استفاده از قلمهای خاصی به نام “قلم جوهری” یا “قلم ابریشمی” استفاده میشدند.
همچنین، برای نگهداری و حمل لوازم تحریر، جعبههای چوبی زیبا و مزین شده با قلمدوزی و نگینکاری نیز ساخته میشدند.
این جعبهها اغلب دارای چندین بخش بودند که هر بخش مخصوص یک نوع لوازم تحریر بود.
به طور کلی، در دوره قاجار، لوازم تحریر و ادوات نوشتاری مهمی بودند که به عنوان نمادی از سطح فرهنگی و تمدنی کشور و اشرافیه آن زمان، مورد استفاده قرار میگرفتند.